Các tua bin gió phát điện tại một công viên điện gió ở tỉnh Bạc Liêu, ngày 8/7/2017. Reuters
Theo quy hoạch phát triển điện lực quốc gia mới sửa đổi, Việt Nam, vốn phụ thuộc vào than, đặt mục tiêu tăng đáng kể công suất phát điện vào năm 2030, tập trung vào năng lượng tái tạo và lên kế hoạch tạo ra thêm năng lượng nguyên tử, theo Reuters.
Chính phủ Việt Nam cho biết để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam sẽ cần tổng vốn đầu tư là 136,3 tỷ đô-la Mỹ từ nay đến năm 2030, tương đương hơn một phần tư tổng sản phẩm quốc nội năm 2024.
Trung tâm công nghiệp Đông Nam Á này cần nhanh chóng mở rộng nguồn cung cấp điện khi nhu cầu tăng cao, để tránh tình trạng thiếu điện khiến các nhà đầu tư nước ngoài gần đây lo ngại.
Việt Nam cũng muốn cắt giảm việc sử dụng than, vốn vẫn là nguồn năng lượng chính của nước này.
Theo bản thiết kế đã được thông qua, Việt Nam muốn nâng tổng công suất lắp đặt lên khoảng 183 đến 236 gigawatt (GW) vào năm 2030, tăng từ hơn 80 GW vào cuối năm 2023, chính phủ cho biết.
Để làm được như vậy, Việt Nam đang tiếp tục đặt cược vào năng lượng nguyên tử, sau khi đã đình chỉ chương trình này vào năm 2016 sau thảm họa nguyên tử Fukushima ở Nhật Bản và trong bối cảnh hạn chế về ngân sách.
Chính phủ Việt Nam cho biết các nhà máy điện nguyên tử đầu tiên sẽ đi vào hoạt động trong khoảng thời gian từ năm 2030 đến năm 2035, với tổng công suất lên tới 6,4 GW, đồng thời cho biết rằng sẽ tạo ra thêm 8 GW nữa vào giữa thế kỷ này.
Các quan chức nói rằng Việt Nam đã thảo luận về các lò phản ứng mô-đun nhỏ, mà Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế cho biết vẫn đang được phát triển nhưng giá thành xây dựng sẽ phải chăng hơn so với các lò phản ứng điện lớn.
Chính phủ cho biết đầu năm nay sẽ đàm phán với các đối tác nước ngoài về các dự án điện nguyên tử, bao gồm các dự án từ Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp và Hoa Kỳ.
Vào thứ Ba (15/4), Korea Electric Power Corp đã bày tỏ sự quan tâm đến các dự án nguyên tử của Việt Nam khi lãnh đạo công ty này đến thăm Việt Nam.
Các nguồn tin thân cận với chính phủ cho Reuters biết rằng Việt Nam đang ưu tiên các nhà thầu Nga và Nhật Bản, nhưng vẫn mở cửa cho những nhà thầu khác cung cấp công nghệ tốt và giá cả cạnh tranh.
Quốc gia sản xuất nhiều điện hạt nhân nhất
Theo quy hoạch mới, điện mặt trời sẽ chiếm 25,3%-31,1% tổng công suất vào năm 2030, tăng từ 23,8% vào năm 2020, trong khi năng lượng gió trên bờ và gần bờ sẽ tăng lên 14,2%-16,1% từ mức gần bằng 0 vào đầu thập kỷ này, chính phủ Việt Nam cho biết.
Các mục tiêu mới được đưa ra sau khi chính quyền Việt Nam đánh dấu một sự thay đổi có hiệu lực hồi tố đối với giá ưu đãi cho các nhà sản xuất năng lượng mặt trời và năng lượng gió trên bờ, điều này đã gây ra mối lo ngại trong số các nhà đầu tư.
Theo kế hoạch, các nhà máy điện chạy bằng than sẽ chiếm 13,1%-16,9% tổng công suất, giảm so với khoảng một phần ba vào năm 2020 và các nhà máy sử dụng khí đốt tự nhiên hóa lỏng sẽ chiếm 9,5%-12,3% tổng công suất phát điện từ mức 0 hiện tại.
Chính phủ Việt Nam cũng đặt mục tiêu cho năng lượng gió ngoài khơi ở mức 6-17 GW trong giai đoạn 2030-2035. Mục tiêu là 6 GW trong thập kỷ này, nhưng vẫn chưa có nhà máy điện gió nào được xây dựng cho tới nay.
Thoả thuận hợp tác năng lượng nguyên tử với Nga
Việt Nam và Nga đã ký một thỏa thuận vào hồi giữa tháng 1/2025 nhằm tăng cường hợp tác về năng lượng nguyên tử trong chuyến thăm Hà Nội kéo dài hai ngày của Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin.
“Việt Nam là đối tác quan trọng của Nga tại Đông Nam Á”, ông Mishustin khi đó cho biết. “Hôm nay, chúng tôi có kế hoạch thảo luận với các bạn về một kế hoạch toàn diện về hợp tác giữa Nga và Việt Nam, kéo dài đến năm 2030”.
Nội dung chi tiết của bản thỏa thuận không được tiết lộ. Thông cáo chung của hai nước do truyền thông Việt Nam đăng tải chỉ đề cập ngắn gọn về điện nguyên tử:
“Hai bên sẽ tiếp tục hợp tác trong khai triển dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ nguyên tử tại Việt Nam. Nga sẵn sàng tham gia xây dựng ngành công nghiệp điện nguyên tử quốc gia của Việt Nam.”
Tuy nhiên, trang The Moscow Times của Nga cho hay Nga và Việt Nam đã ký kết thỏa thuận năng lượng nguyên tử trong dịp này.
Theo một văn bản chung liệt kê các thỏa thuận hợp tác đã ký giữa hai bên, Rosatom, tập đoàn năng lượng nguyên tử nhà nước của Nga, và Tập đoàn điện lực Việt Nam đã nhất trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực nguyên tử.
Hồi năm 2009, dự án điện nguyên tử Ninh Thuận được Quốc hội phê duyệt lần đầu với tổng công suất 4.000 MW, chia thành 2 nhà máy tại Ninh Thuận trên diện tích 1.642 héc-ta.
Tuy nhiên, đến năm 2016, Quốc hội ra nghị quyết tạm dừng dự án do chi phí tăng cao và lo ngại về an toàn, sau sự cố nhà máy điện nguyên tử Fukushima của Nhật Bản.
Đến ngày 30/11/2024, Quốc hội Việt Nam khóa XV, tại kỳ họp thứ 8, đã đồng ý tái khởi động lại dự án điện nguyên tử Ninh Thuận sau 8 năm đình hoãn.
Chính phủ cũng đã nhanh chóng thành lập Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện nguyên tử, do Thủ tướng làm Trưởng ban.
Trong diễn biến mới nhất, sáng 15/1/2025, Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo đã được tổ chức dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Trước đó, vào hôm thứ Hai, ngày 13/1, ông Alexey Likhachev, Tổng giám đốc Rosatom, tập đoàn về năng lượng nguyên tử của Nga, đã đến Hà Nội, bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam xây dựng các nhà máy điện nguyên tử và trung tâm nghiên cứu, cũng như chia sẻ và bản địa hóa công nghệ nguyên tử của Nga, theo truyền thông nhà nước Việt Nam.
Ngoài thỏa thuận năng lượng nguyên tử, Nga cũng đồng ý cung cấp cho Việt Nam một tàu nghiên cứu khoa học để nghiên cứu biển.
Chuyến thăm của Thủ tướng Mishustin là một điểm nhấn trong các nỗ lực của Nga nhằm tăng cường quan hệ ở châu Á trong bối cảnh nước này bị cô lập trên trường quốc tế sau cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào năm 2022.
Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến Hà Nội vào tháng 6/2024, và lãnh đạo hai nước khi đó cũng đã nhất trí xây dựng lộ trình cho một trung tâm khoa học và công nghệ nguyên tử tại Việt Nam.
Việt Nam và Nga đã duy trì quan hệ ngoại giao từ năm 1950 và là đồng minh thân thiết kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
(Theo BBC)
Ý kiến (0)